KU Leuven en UCL investeren in een gloednieuw centrum voor protontherapie

De KU Leuven en de Université catholique de Louvain (UCL) investeren in een gloednieuw centrum voor protontherapie. Ze doen dat met steun van UZ Gent. Protontherapie is de voorbije jaren erg succesvol gebleken in de strijd tegen kanker bij kinderen en tegen tumoren in het centrale zenuwstelsel. Het nieuwe protoncentrum komt op Campus Gasthuisberg van UZ Leuven en zal worden uitgebaat door teams van UZ Leuven en het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc.

Ongeveer 50% van alle kankerpatiënten worden op dit moment behandeld met radiotherapie. Ondanks de sterke verbeteringen die deze methode de voorbije jaren onderging, tast een lage dosis straling nog steeds ook het gezonde weefsel in de buurt van de tumor aan. Protontherapie (zie kader) kan hiervoor een oplossing bieden. De protonbestraling kan veel gerichter toegediend worden en zo het gezonde weefsel sparen. Protontherapie krijgt in de ons omringende landen dan ook veel overheidssteun. In België komen op jaarbasis 150 à 200 patiënten per 10 miljoen inwoners in aanmerking voor deze vorm van behandeling. Naarmate het onderzoek naar protontherapie vordert, zal deze groep waarschijnlijk nog groter worden.

Bij protontherapie kan de bestralingsdosis in de tumor verhoogd worden, terwijl de dosis in de omliggende gezonde weefsels laag blijft. Dat is een belangrijk voordeel ten opzichte van radiotherapie (bovenaan).

KU Leuven en UCL investeren nu 40 miljoen euro in een nieuw onderzoeks- en behandelcentrum voor protontherapie. Dat doen ze met steun van UZ Gent en in samenwerking met een partner uit de industrie. Onderzoekers en experts uit de industrie zullen in het nieuwe centrum samenwerken rond de verdere ontwikkeling van proton- en koolstof-ion-behandelingen.

In het protontherapiecentrum zullen niet alleen artsen van UZ Leuven, het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc (UCL) en UZ Gent terechtkunnen, ook andere universitaire en niet-universitaire ziekenhuizen kunnen meestappen in dit project voor de behandeling van hun patiënten. Deze behandeling zal steeds gebeuren in nauw overleg met de betrokken arts. Dankzij de snelle ontwikkeling van de informatietechnologie zal een deel van de voorbereiding voor deze behandeling vanop afstand kunnen gebeuren.

Specialisten van zowel het Universitaire Ziekenhuis Saint-Luc als van UZ Leuven staan in voor de werking van het centrum voor protontherapie. Het centrum krijgt een plaats op Campus Gasthuisberg van UZ Leuven. Daar is op dit moment al het Leuvense Kankerinstituut gevestigd. Met meer dan 5.000 nieuwe patiënten per jaar is dit het grootste kankercentrum van België en internationaal een referentiecentrum, zoals het Centre du Cancer van Saint-Luc dat is in het Franstalig landsgedeelte.

Protontherapie: kenmerken en voordelen

Net als in de andere Europese landen is kanker in België geëvolueerd tot de belangrijkste doodsoorzaak. Naar schatting zullen er in 2015 in België ongeveer 70.000 gevallen worden gediagnosticeerd.

Een van de belangrijkste behandelingen tegen kanker is radiotherapie, vandaag hoofdzakelijk met fotonen (x-stralen). Radiotherapie, alleen of in combinatie met chirurgie en/of chemotherapie, zorgt ervoor dat één op twee van de kankerpatiënten geneest. Ondanks de grote technische vooruitgang krijgen nog te veel patiënten te maken met herval van de tumor of met permanente bijwerkingen. In bepaalde gevallen maakt de nabijheid van gezonde, stralingsgevoelige weefsels het moeilijk om de tumor te bestralen zonder de levenskwaliteit van de patiënt in gevaar te brengen.

Protontherapie – of radiotherapie met protonstralenbundels – is een techniek waarmee de bestralingsdosis in de tumor kan verhoogd worden, terwijl de de dosis in de omliggende gezonde weefsels laag blijft. Op die manier wordt onbedoelde schade aan de gezonde weefsels en de kans op herval beperkt. Protonen geven hun dosis immers op een heel specifieke manier af: afhankelijk van hun energie penetreren ze in de weefsels – hoe hoger de energie, hoe dieper de penetratie – en de stralingsdosis wordt pas afgegeven in de laatste millimeters van het traject.

Vanuit klinisch standpunt wordt protontherapie in andere Europese landen vooral gebruikt voor de behandeling van kanker bij kinderen en van bepaalde, zeldzame kankers bij volwassen waarvoor bestaande oplossingen niet voldoen. Bijvoorbeeld: tumoren aan de schedelbasis, dicht bij de wervelkolom, of tumoren vlak bij de oogzenuw. Behalve een betere bescherming van de gezonde weefsels, is het belangrijkste voordeel een lager risico op het veroorzaken van een tweede, door straling geïnduceerde, kanker.

Momenteel moeten de betrokken patiënten voor dit type behandeling naar Parijs, Essen, Heidelberg, of Villingen in Zwitserland.

 

Bron: KU Leuven Nieuwsbrief