Studie Leuvens Laboratorium voor Tropische Plantenteelt: Congolese banaan bestrijdt wormenplaag die de supermarktbanaan nekt

De bananenvariëteit Yangambi km5 produceert zelf stoffen die de nematode Radopholus similis doodt, een rondworm die zich in de wortels ingraaft en de wortelcellen vernietigt. Dat blijkt uit een studie van het Leuvense Laboratorium voor Tropische Plantenteelt onder leiding van de professoren Rony Swennen en Dirk De Waele. De vondst is goed nieuws voor de veredeling van Grande Naine, de supermarktbanaan bij uitstek, die niet bestand is tegen deze wormenplaag.

De Radopholus similis-nematoden zijn een onzichtbare vijand van de bananenplant, vertelt professor Dirk De Waele. “Het is een wereldwijde plaag bij bananen. Je kan de nematoden niet met het blote oog zien, maar ze kunnen met tienduizenden in de wortels zitten. Een besmette plant kan minder water en voedingsstoffen opnemen en brengt dan minder bananen op. Door de letsels op de wortels is de plant ook kwetsbaarder voor andere plagen en ziektes. Uiteindelijk beginnen de wortels te rotten: met een rot anker in de grond valt de plant om en zijn de bananentrossen onverbiddelijk verloren.”

Nematoden bestrijden is niet makkelijk, vult professor Swennen aan: “Chemische bestrijdingsmiddelen zijn giftig en duur. Bovendien doden die pesticiden de nematoden gewoonlijk niet: ze verlammen ze alleen maar. Na een tijdje kunnen de rondwormen recupereren. Een ander probleem is dat de nematoden resistentie tegen de pesticiden ontwikkelen.”

Een klassieke exportbanaan die hier in de winkel ligt, zoals de Grande Naine, is zeer vatbaar voor nematoden. Maar er zijn variëteiten gekend die zichzelf zeer goed weten te verdedigen, zoals de Yangambi km5: “Een soort die in de jaren 50 van de vorige eeuw in een Belgisch proefstation in Yangambi (Congo) werd gekweekt – op vijf kilometer van de hoofdweg, vandaar de naam. Onderzoekers hebben zich steeds afgevraagd hoe de Yangambi km5 de rondwormen kan verslaan”, zegt De Waele.

Met de hulp van Duitse collega’s van het Max Planck Institute for Chemical Ecology brachten de Leuvense onderzoekers nu biochemisch in kaart hoe de banaan zich verdedigt door metabolieten te produceren. Metabolieten zijn het resultaat van de stofwisseling in een organisme. Sommige metabolieten maken deel uit van het defensiemechanisme van de plant. “We vonden bij Yangambi km5 negen metabolieten terug die de nematoden doden. De Grande Naine produceert die metabolieten ook, maar te traag en te weinig – bij deze bananenvariëteit winnen de nematoden de strijd.”

Met deze kennis over metabolieten kan men in de Leuvense bananencollectie zoeken naar de juiste variëteiten om te veredelen tot een eetbare én resistente banaan, schetst Swennen. “We zullen nu de variëteiten screenen op hun metabolieten. Maar de methode is ook van belang voor andere gewassen en andere aaltjes. Voor de rijstproductie in Azië, bijvoorbeeld, vormen nematoden ook een toenemend gevaar. Voor de industrie biedt deze kennis perspectieven om nieuwe pesticiden tegen nematoden te ontwikkelen.”

Contactpersoon:

Professor Rony Swennen, Laboratorium voor Tropische Plantenteelt, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen
telefoon: 016 32 14 20
e-mail: rony.swennen@biw.kuleuven.be

Professor Dirk De Waele, Laboratorium voor Tropische Plantenteelt, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen
telefoon: 016 32 16 93
e-mail: dirk.dewaele@biw.kuleuven.bedirk.dewaele@biw.kuleuven.be

Meer info:

De paper “Phenalenone-type phytoalexins mediate resistance of banana plants (Musa spp.) to the burrowing nematode Radopholus similis” door Dirk Hölscher e.a. vindt u terug op de website van de journal PNAS: http://www.pnas.org/content/early/2013/12/06/1314168110.abstract.

 

Bron: Nieuws KU Leuven