LEUVEN MINDGATE

Onderzoekers Rega ontsluieren meervoudige werking van hiv-remmer tenofovir


- 04-11-2011 - Onderzoekers van het Rega Instituut van de K.U.Leuven verklaren in een recent verschenen studie het succes van tenofovir-gel als hiv-preventiemiddel dankzij de meervoudige antivirale werking van het product. Tenofovir remt immers niet alleen de overdracht van hiv, maar ook van herpesvirussen. De onderzoekers ontdekten onder meer dat de wijze van toediening cruciaal was voor het effect op herpes.

Tot nu toe werd er nauwelijks vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van een preventief middel (microbicide) dat nieuwe hiv-infecties moet kunnen voorkomen. Vorig jaar werd echter voor het eerst succes geboekt met een vaginale gel die het antivirale middel tenofovir bevat. Tenofovir werd jaren geleden op het Rega Instituut ontdekt in samenwerking met een laboratorium in Praag. Sinds 2001 is het beschikbaar voor de behandeling van personen met hiv.

Uit een studie (CAPRISA 004) die vorig jaar in Science verscheen, bleek echter dat de tenofovir-gel niet alleen de overdracht van hiv met bijna veertig procent kon terugdringen maar – verrassend – ook co-infectie met herpesvirussen kon verhinderen met ongeveer vijftig procent. Genitale herpesvirusinfecties komen vaak voor en vergemakkelijken de hiv-infectie en -overdracht. De goede resultaten voor de bestrijding van herpesvirussen kwamen aanvankelijk onverwacht omdat tenofovir als specifiek anti-hiv-product ontwikkeld werd, en in celcultuur eerder een marginale antiherpes-activiteit vertoont.

Wijze van toediening blijkt cruciaal

De Leuvense professoren Graciela Andrei, Robert Snoeck en Jan Balzarini van de Afdeling Virologie & Chemotherapie van het Rega Instituut hebben nu, in samenwerking met een Amerikaans laboratorium (Dr. L. Margolis, NIH, Bethesda, MD) en een Italiaans laboratorium (Prof. C.-F. Perno, Universiteit van Rome Tor Vergata), een studie gepubliceerd in het vaktijdschrift Cell Host & Microbe waarin de antiherpes-activiteit van tenofovir in de klinische microbicidestudie opgehelderd wordt.

De sleutel tot het succes van tenofovir bleek meervoudig. De onderzoekers vonden dat de actieve vorm van tenofovir die verantwoordelijk is voor de remming van de vermenigvuldiging van hiv in de geïnfecteerde cellen, verrassend genoeg op gelijkaardige wijze ook de vermenigvuldiging van het herpesvirus kan remmen.

Bovendien bleek ook dat de wijze waarop tenofovir werd toegediend van cruciaal belang was. De lokaal toegediende medicatie liet immers plaatselijk zeer hoge concentraties van het geneesmiddel vrijkomen, zodat de relatief hoge concentraties die nodig waren om herpesvirus-infecties tegen te houden, lokaal ruimschoots overschreden werden. De onderzoekers voorspelden dat orale toediening van hetzelfde geneesmiddel via een pil geen bijkomend effect voor herpes zou hebben, omdat het product lokaal nooit de noodzakelijke hoge waarden zou kunnen bereiken. Dit bleek inderdaad bevestigd te worden in recent vrijgegeven resultaten van orale klinische microbicidestudies met tenofovir.

De bevindingen van de net gepubliceerde studie van de Rega-onderzoekers tonen aan dat de toedieningswijze cruciale verschillen kan geven in de efficiëntie tegen andere virussen die vaak ook samen voorkomen met hiv, en dat in gepaste toedieningsschema’s een op het eerste gezicht marginale biologische activiteit van een product toch klinische relevantie kan hebben. Deze resultaten hebben een onmiddellijke impact op de design van nieuwe klinische studies rond hiv-microbiciden en de keuze van toekomstige potentiële microbicide-middelen.

Het onderzoek van de Rega wetenschappers werd ondersteund door de Excellentie-financiering van de K.U.Leuven.

Bron: Campuskrant K.U.Leuven

 

Subscribe to our newsletter

Stay tuned and get our news in your inbox: subscribe here.

Keep me informed
Follow us